Právní předpis byl sestaven k datu 04.12.2025.
Zobrazené znění právního předpisu je účinné od 01.10.2021.
Usnesení o vyhlášení Listiny základních práv a svobod jako součásti ústavního pořádku České republiky
2/1993 Sb.
Usnesení o vyhlášení Listiny základních práv a svobod
Listina základních práv a svobod
HLAVA PRVNÍ - OBECNÁ USTANOVENÍ Čl. 1 Čl. 2 Čl. 3 Čl. 4
HLAVA DRUHÁ - LIDSKÁ PRÁVA A ZÁKLADNÍ SVOBODY
Oddíl první - Základní lidská práva a svobody Čl. 5 Čl. 6 Čl. 7 Čl. 8 Čl. 9 Čl. 10 Čl. 11 Čl. 12 Čl. 13 Čl. 14 Čl. 15 Čl. 16
Oddíl druhý - Politická práva Čl. 17 Čl. 18 Čl. 19 Čl. 20 Čl. 21 Čl. 22 Čl. 23
HLAVA TŘETÍ - PRÁVA NÁRODNOSTNÍCH A ETNICKÝCH MENŠIN Čl. 24 Čl. 25
HLAVA ČTVRTÁ - HOSPODÁŘSKÁ, SOCIÁLNÍ A KULTURNÍ PRÁVA Čl. 26 Čl. 27 Čl. 28 Čl. 29 Čl. 30 Čl. 31 Čl. 32 Čl. 33 Čl. 34 Čl. 35
HLAVA PÁTÁ - PRÁVO NA SOUDNÍ A JINOU PRÁVNÍ OCHRANU Čl. 36 Čl. 37 Čl. 38 Čl. 39 Čl. 40
HLAVA ŠESTÁ - USTANOVENÍ SPOLEČNÁ Čl. 41 Čl. 42 Čl. 43 Čl. 44
2
XXXXXXXX
xxxxxxxxxxxxx Xxxxx xxxxxxx xxxx
xx xxx 16. xxxxxxxx 1992
o xxxxxxxxx XXXXXXX ZÁKLADNÍCH XXXX X XXXXXX xxxx xxxxxxxx ústavního xxxxxxx Xxxxx xxxxxxxxx
&xxxx;
Xxxxxxxxxxxxx Xxxxx xxxxxxx xxxx se xxxxxxx xxxxx:
Xxxxxxxxxxxxx Xxxxx xxxxxxx xxxx vyhlašuje XXXXXXX XXXXXXXXXX XXXX X SVOBOD xxxx xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxx Xxxxx xxxxxxxxx.
&xxxx;
Xxxx v. x.
LISTINA XXXXXXXXXX XXXX X XXXXXX
Xxxxxxxxx shromáždění xx xxxxxxx xxxxxx Xxxxx xxxxxxx xxxx x Xxxxxxxxx xxxxxxx xxxx,
xxxxxxxxx neporušitelnost xxxxxxxxxxx xxxx člověka, práv xxxxxx a svrchovanost xxxxxx,
xxxxxxxxx xx obecně xxxxxxx xxxxxxx lidství x xx xxxxxxxxxxxx x samosprávné xxxxxxx xxxxxx xxxxxx,
xxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxx x xxx, xxx lidská xxxxx x xxxxxxxx xxxxxxx xxxx x xxxx xxxxxx xxxxxxxxxxx,
xxxxxxxxx xxxxxx xx xxxxxxxxxxx xxxxxx xxxx xxxxxxxxx úsilím xxxxx xxxxxxxxxx národů,
vycházejíc x xxxxx českého xxxxxx x xxxxxxxxxxx xxxxxx xx xxxxxxxxxx,
xxxxxxxxxxxx xx xxxx díl xxxxxxxxxxxx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxx za xxxx xxxxxxxxx xxxxxx xx Xxxx
x xxxxxxxxxx vůli, xxx xx Česká x Xxxxxxxxx Federativní Xxxxxxxxx důstojně xxxxxxxx xxxx státy, xxx xxxx xxxxxxx xxx,
xxxxxxx xx na xxxx Xxxxxxx základních xxxx x svobod:
XXXXX XXXXX
XXXXXX USTANOVENÍ
Čl. 1
Xxxx xxxx xxxxxxxx x xxxxx v xxxxxxxxxxx x x xxxxxxx. Základní xxxxx x xxxxxxx jsou xxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxxxxxx x xxxxxxxxxxxx.
Čl. 2
(1) Xxxx xx xxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx x xxxxx xx xxxxx xxx xx xxxxxxxx xxxxxxxxx, xxx xx xxxxxxxxxx xxxxxxx.
(2) Xxxxxx xxx xxx xxxxxxxxxx xxx x xxxxxxxxx x x xxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx, x xx způsobem, který xxxxx xxxxxxx.
(3) Xxxxx xxxx xxxxx, xx xxxx xxxxxxx zakázáno, x xxxxx nesmí xxx xxxxx činit, xx xxxxx xxxxxxxx.
Xx. 3
(1) Základní xxxxx a xxxxxxx xx zaručují xxxx xxx xxxxxxx xxxxxxx, xxxx, xxxxx xxxxx, xxxxxx, xxxx x xxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxxx xx xxxxxx xxxxxxxx, národního xxxx xxxxxxxxxx xxxxxx, xxxxxxxxxxxx x národnostní xxxx etnické xxxxxxx, xxxxxxx, xxxx nebo xxxxxx postavení.
(2) Xxxxx xx xxxxx svobodně xxxxxxxxxx x své xxxxxxxxxx. Xxxxxxxx xx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxxxxxx a xxxxxxx xxxxxxx nátlaku směřující x xxxxxxxxxxxxx.
(3) Xxxxxx xxxxx být způsobena xxxx xx xxxxxxx xxx xxxxxxxxxxx xxxx xxxxxxxxxx xxxx x xxxxxx.
Xx. 4
(1) Xxxxxxxxxx xxxxx xxx xxxxxxxx xxxxxx na základě xxxxxx x x xxxx xxxxxx x xxx xxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxx x xxxxxx.
(2) Xxxx xxxxxxxxxx xxxx a xxxxxx xxxxx xxx xx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx Xxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxx a xxxxxx (xxxx xxx "Xxxxxxx") xxxxxxxx xxxxx xxxxxxx.
(3) Xxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxx práv x xxxxxx musí xxxxxx xxxxxx pro xxxxxxx xxxxxxx, xxxxx xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxx.
(4) Xxx xxxxxxxxx ustanovení x xxxxxx xxxxxxxxxx xxxx x xxxxxx xxxx xxx šetřeno jejich xxxxxxxx x smyslu. Xxxxxx xxxxxxx xxxxxxx xxx xxxxxxxxxx x xxxxx xxxxxx, xxx xxx xxxxx byla xxxxxxxxx.
XXXXX XXXXX
XXXXXX XXXXX X XXXXXXXX XXXXXXX
Xxxxx xxxxx
Xxxxxxxx xxxxxx práva x xxxxxxx
Xx. 5
Xxxxx xx způsobilý mít xxxxx.
Čl. 6
(1) Xxxxx xx xxxxx xx xxxxx. Lidský život xx xxxxx ochrany xxx před xxxxxxxxx.
(2) Xxxxx xxxxx xxx xxxxxx xxxxxx.
(3) Xxxxx xxxxx se xxxxxxxxxxx.
(4) Xxxxxxxxx práv xxxxx xxxxxx článku xxxx, xxxxxxxx xxx někdo xxxxxx xxxxxx x xxxxxxxxxxx s jednáním, xxxxx xxxxx zákona xxxx xxxxxxx. Právo xxxxxx život xxxx xx xxxxx xxxxxx xxxxxxx x xx xxxxxx xx zaručeno xx xxxxxxxx, xxxxx xxxxxxx xxxxx.
Xx. 7
(1) Xxxxxxxxxxxxxxx xxxxx a jejího xxxxxxxx je xxxxxxxx. Xxxxxxx může xxx xxx x xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx.
(2) Nikdo xxxxx být xxxxx xxx podroben xxxxxxx, xxxxxxxxxx nebo ponižujícímu xxxxxxxxx xxxx trestu.
Čl. 8
(1) Xxxxxx xxxxxxx xx xxxxxxxx.
(2) Xxxxx xxxxx být xxxxxx xxxx xxxxxx xxxxxxx jinak xxx x xxxxxx a xxxxxxxx, který xxxxxxx xxxxx. Xxxxx xxxxx xxx zbaven xxxxxxx xxxxx xxx xxxxxxxxxxx xxxxxx smluvnímu xxxxxxx.
(3) Xxxxxxxxxx nebo podezřelého x trestného xxxx xx xxxxx xxxxxxx xxx v xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx x xxxxxx. Xxxxxxxx osoba xxxx xxx ihned seznámena x xxxxxx zadržení, xxxxxxxxxxx x nejpozději xx 48 hodin xxxxxxxxxx xx xxxxxxx xxxx xxxxxxxxx xxxxx. Xxxxxx xxxx zadrženou xxxxx xx 24 xxxxx xx převzetí xxxxxxxxxxx x rozhodnout x xxxxx, nebo xx xxxxxxxxx na xxxxxxx.
(4) Zatknout xxxxxxxxxx xx xxxxx jen xx písemný xxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxx. Xxxxxxx xxxxx xxxx být xx 24 xxxxx xxxxxxxxx xxxxx. Xxxxxx xxxx zatčenou xxxxx xx 24 xxxxx xx převzetí vyslechnout x rozhodnout x xxxxx nebo xx xxxxxxxxx xx svobodu.
(5) Xxxxx nesmí xxx xxxx xx vazby, xxx x důvodů x xx xxxx xxxxxxxxxx zákonem a xx xxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxx.
(6) Xxxxx stanoví, xx kterých případech xxxx xxx osoba xxxxxxxx xxxx xxxxxx x xxxxxxx xxxxxxxxxxxx xxxx xxx svého xxxxxxxx. Xxxxxx opatření xxxx xxx xx 24 xxxxx oznámeno xxxxx, který x xxxxx umístění rozhodne xx 7 dnů.
Xx. 9
(1) Xxxxx xxxxx být xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxx xxxx xxxxxxx.
(2) Ustanovení xxxxxxxx 1 xx xxxxxxxxxx xx:
x) práce xxxxxxxx xxxxx xxxxxx xxxxxx xx výkonu xxxxxx xxxxxx xxxxxxx nebo xxxxxx vykonávajícím xxxx xxxxx xxxxxxxxxxx xxxxx xxxxxx xxxxxxx,
x) xxxxxxxxx xxxxxx xxxx xxxxx xxxxxx stanovenou xxxxxxx xxxxxxx povinné xxxxxxxx xxxxxx,
x) službu xxxxxxxxxxx xx základě xxxxxx x případě xxxxxxxxx xxxxxx, nehod, xxxx xxxxxx nebezpečí, které xxxxxxxx xxxxxx, xxxxxx xxxx značné xxxxxxxxx xxxxxxx,
x) xxxxxxx uložené xxxxxxx xxx xxxxxxx xxxxxx, xxxxxx xxxx xxxx xxxxxxx.
Xx. 10
(1) Xxxxx xx xxxxx, aby xxxx xxxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxxxxxxxx, xxxxxx xxxx, xxxxx pověst x xxxxxxxx xxxx xxxxx.
(2) Xxxxx má xxxxx xx xxxxxxx xxxx neoprávněným xxxxxxxxxxx xx soukromého a xxxxxxxxx xxxxxx.
(3) Každý xx xxxxx xx xxxxxxx xxxx xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxxxxx nebo xxxxx xxxxxxxxxxx údajů x xxx xxxxx.
Xx. 11
(1) Xxxxx xx xxxxx vlastnit xxxxxxx. Vlastnické xxxxx xxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxx zákonný xxxxx x xxxxxxx. Xxxxxx xx xxxxxxxx.
(2) Xxxxx xxxxxxx, xxxxx xxxxxxx xxxxxxxx k zabezpečování xxxxxx celé xxxxxxxxxxx, xxxxxxx národního xxxxxxxxxxxx x xxxxxxxxx xxxxx xxx xxx jen xx xxxxxxxxxxx xxxxx, xxxx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxx; xxxxx xxxx také xxxxxxxx, xx xxxxxx xxxx xxxxx xxx xxxxx xx xxxxxxxxxxx občanů xxxx xxxxxxxxxxx osob xx xxxxxx x Xxxxx x Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx.
(3) Vlastnictví xxxxxxxx. Xxxxx xxx xxxxxxxx xx xxxx xxxx xxxxxxx xxxxx x xxxxxxx xx xxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxx. Jeho xxxxx xxxxx xxxxxxxxxx lidské xxxxxx, přírodu a xxxxxxx xxxxxxxxx xxx xxxx xxxxxxxxxx zákonem.
(4) Xxxxxxxxxxx xxxx xxxxxx xxxxxxx vlastnického xxxxx xx xxxxx xx xxxxxxxx xxxxx, x xx xx xxxxxxx xxxxxx x xx xxxxxxx.
(5) Daně x xxxxxxxx xxx xxxxxxx xxx xx základě xxxxxx.
Čl. 12
(1) Xxxxxx xx xxxxxxxxxxxxx. Xxxx xxxxxxxx xx něj xxxxxxxx xxx xxxxxxxx xxxx, xxx v xxx xxxxx.
(2) Domovní xxxxxxxxx xx přípustná xxx xxx xxxxx xxxxxxxxx řízení, x xx xx xxxxxxx xxxxxxxxxx příkaz xxxxxx. Xxxxxx provedení domovní xxxxxxxxx xxxxxxx zákon.
(3) Xxxx xxxxxx do xxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxx xxxxx xxx xxxxxxx dovoleny, xxx je-li xx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxxx xxxxxx nebo zdraví xxxx, pro ochranu xxxx x xxxxxx xxxxxxx xxxxx xxx xxxxxxxxx závažného xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxx x xxxxxxx. Xxxxx xx xxxxxx užíváno xxxx xxx podnikání xxxx xxxxxxxxxxx xxxx hospodářské xxxxxxxx, mohou být xxxxxx xxxxxx zákonem xxxxxxxx, xxx je-li xx nezbytné xxx xxxxxx xxxxx xxxxxxx xxxxxx.
Xx. 13
Xxxxx xxxxx xxxxxxx xxxxxxxx tajemství xxx xxxxxxxxx jiných xxxxxxxxxx a xxxxxxx, xx xxx xxxxxxxxxxxx x soukromí, xxxx xxxxxxxxxx xxxxxx anebo xxxxx xxxxxxxx, s xxxxxxxx xxxxxxx x xxxxxxxx, xxxxx xxxxxxx xxxxx. Stejně xx xxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxxx, telegrafem xxxx xxxxx podobným xxxxxxxxx.
Čl. 14
(1) Svoboda xxxxxx a pobytu xx xxxxxxxx.
(2) Každý, xxx xx oprávněně xxxxxxx xx území Xxxxx a Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Republiky, xx xxxxx xxxxxxxx xx xxxxxxx.
(3) Xxxx svobody xxxxx být omezeny xxxxxxx, jestliže je xx xxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxx xxxxx, udržení xxxxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxx xxxxxx xxxx xxxxxxx xxxx x xxxxxx xxxxxxx a na xxxxxxxxxx xxxxxxx též x xxxxxx xxxxxxx xxxxxxx.
(4) Každý xxxxx xx xxxxx xx xxxxxxxx vstup xx xxxxx Xxxxx a Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx. Xxxxx xxxxxx být xxxxx x opuštění xxx xxxxxx.
(5) Cizinec xxxx xxx xxxxxxxx xxx v xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx.
Xx. 15
(1) Xxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxx xx xxxxxxxx. Xxxxx xx xxxxx xxxxxx své xxxxxxxxxxx xxxx víru xxxxx xxx bez xxxxxxxxxxxx xxxxxxx.
(2) Svoboda xxxxxxxxx xxxxxx a xxxxxxxx tvorby xx xxxxxxxx.
(3) Xxxxx xxxxxx xxx nucen xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxx, xxxxx xx to x xxxxxxx x jeho xxxxxxxx nebo x xxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxx. Xxxxxxxxxxx stanoví zákon.
Xx. 16
(1) Xxxxx xx právo xxxxxxxx xxxxxxxxxx své xxxxxxxxxxx xxxx xxxx xxx xxx xxxx xxxxxxxx x jinými, xxxxxxxx xxxx veřejně, xxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxx, xxxxxxxxxxxx xxxxx xxxx xxxxxxxxxxxx xxxxxx.
(2) Xxxxxx x náboženské xxxxxxxxxxx spravují xxx xxxxxxxxxxx, xxxxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxx, xxxxxxxxxx xxx duchovní x xxxxxxx xxxxxxx x xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxx xxxxxxxx.
(3) Xxxxx stanoví xxxxxxxx xxxxxxxxx náboženství xx xxxxxxxx xxxxxxx.
(4) Xxxxx těchto xxxx xxxx být omezen xxxxxxx, jde-li x xxxxxxxx v demokratické xxxxxxxxxxx nezbytná xxx xxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxx x pořádku, zdraví x xxxxxxxxx xxxx xxxx a xxxxxx xxxxxxx.
Oddíl xxxxx
Xxxxxxxxx xxxxx
Xx. 17
(1) Xxxxxxx xxxxxxx x právo xx xxxxxxxxx jsou xxxxxxxx.
(2) Xxxxx má xxxxx xxxxxxxxxx své xxxxxx xxxxxx, xxxxxx, xxxxxx, xxxxxxx nebo jiným xxxxxxxx, xxxxx i xxxxxxxx xxxxxxxxxx, xxxxxxxx x xxxxxxxxxx ideje x xxxxxxxxx xxx xxxxxx xx xxxxxxx xxxxx.
(3) Xxxxxxx xx xxxxxxxxxxx.
(4) Svobodu projevu x právo xxxxxxxxxx x xxxxx informace xxx xxxxxx zákonem, xxx-xx o xxxxxxxx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxx ochranu xxxx x xxxxxx xxxxxxx, bezpečnost xxxxx, xxxxxxxx xxxxxxxxxx, xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxx x xxxxxxxxx.
(5) Státní xxxxxx x xxxxxx xxxxxx xxxxxxxxxx xxxx povinny xxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxxx x xxx xxxxxxxx. Xxxxxxxx x xxxxxxxxx xxxxxxx zákon.
Xx. 18
(1) Petiční xxxxx je xxxxxxxx; xx věcech veřejného xxxx jiného xxxxxxxxxx xxxxx xx xxxxx xxxxx xxx xxxx x xxxxxx xx xxxxxxx na xxxxxx xxxxxx a xxxxxx xxxxxx samosprávy x xxxxxxxx, xxxxxx x xxxxxxxxxx.
(2) Xxxxxx xx xxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxx xxxxx.
(3) Xxxxxxxx xx xxxxx vyzývat x xxxxxxxxxx základních xxxx x svobod xxxxxxxxxx Listinou.
Čl. 19
(1) Xxxxx xxxxxxx se xxxxxxxxxxxx xx xxxxxxxx.
(2) Xxxx xxxxx xxx xxxxxx xxxxxxx v xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xx xxxxxxxxx xxxxxxx, xxx-xx x xxxxxxxx v xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxxx xxxx a xxxxxx xxxxxxx, ochranu xxxxxxxxx pořádku, xxxxxx, xxxxxxxxx, xxxxxxx nebo xxx xxxxxxxxxx xxxxx. Xxxxxxxxxxx xxxx xxxxx xxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxx xxxxxx.
Xx. 20
(1) Xxxxx xxxxxxxx xx sdružovat xx xxxxxxxx. Xxxxx xx xxxxx spolu x jinými xx xxxxxxxxx ve xxxxxxxx, xxxxxxxxxxxxx x xxxxxx xxxxxxxxxx.
(2) Občané xxxx xxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxxxxx xxxxxx x xxxxxxxxx xxxxx a xxxxxxxxx xx x xxxx.
(3) Xxxxx xxxxxx xxxx lze omezit xxx x případech xxxxxxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxxx xx xx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxxxxxx xxxxx, xxxxxxx xxxxxxx bezpečnosti x veřejného xxxxxxx, xxxxxxxxxxx xxxxxxxx činům xxxx xxx xxxxxxx xxxx a xxxxxx xxxxxxx.
(4) Politické xxxxxx x xxxxxxxxx xxxxx, xxxxx x xxxx xxxxxxxx xxxx odděleny xx státu.
Xx. 21
(1) Xxxxxx xxxx právo xxxxxxx xx xx správě xxxxxxxxx xxxx přímo xxxx xxxxxxxxx xxxxxx xxxxx xxxxxxxx.
(2) Xxxxx xx musí xxxxx xx xxxxxxx nepřesahujících xxxxxxxxxx volební xxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxx.
(3) Xxxxxxx xxxxx je xxxxxxxxx x rovné x xxxxxxxx se xxxxxx xxxxxxxxxx. Xxxxxxxx výkonu xxxxxxxxx xxxxx xxxxxxx xxxxx.
(4) Xxxxxx mají xx xxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxx x voleným x xxxxx xxxxxxxx xxxxxxx.
Čl. 22
Xxxxxxx xxxxxx xxxxx politických xxxx x svobod x xxxx xxxxxx x xxxxxxxxx xxxx umožňovat x xxxxxxxxxx svobodnou xxxxxx politických sil x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx.
Xx. 23
Xxxxxx mají xxxxx postavit xx xx odpor proti xxxxxxx, xxx xx xxxxxxxxxxx demokratický xxx xxxxxxxx xxxx a xxxxxxxxxx svobod, xxxxxxxx Xxxxxxxx, xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxx x xxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxx jsou znemožněny.
XXXXX TŘETÍ
PRÁVA NÁRODNOSTNÍCH X XXXXXXXXX XXXXXX
Xx. 24
Xxxxxxxxxxx xx kterékoli xxxxxxxxxxx xxxx etnické xxxxxxx nesmí xxx xxxxxx xx újmu.
Xx. 25
(1) Xxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxx xxxxxxx xxxxxxx se xxxxxxxx všestranný rozvoj, xxxxxxx xxxxx společně x jinými xxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxx, právo xxxxxxxxxx x xxxxxxxx xxxxxxxxx x jejich mateřském xxxxxx x sdružovat xx v xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxx. Xxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxx.
(2) Občanům xxxxxxxxxxxxx x xxxxxxxxxxxx x xxxxxxxx xxxxxxxx xx xx podmínek xxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxx též
a) xxxxx xx xxxxxxxx x xxxxxx xxxxxx,
x) xxxxx užívat jejich xxxxxx x xxxxxxx xxxxx,
x) právo xxxxxx xx xxxxxx věcí xxxxxxxxxx se xxxxxxxxxxxxx x etnických xxxxxx.
XXXXX XXXXXX
XXXXXXXXXXX, SOCIÁLNÍ X XXXXXXXX XXXXX
Xx.26
(1) Xxxxx má xxxxx xx xxxxxxxxx xxxxx xxxxxxxx a xxxxxxxx x němu, xxxxx x právo xxxxxxxx x provozovat xxxxx xxxxxxxxxxxx činnost.
(2) Xxxxx xxxx stanovit xxxxxxxx x xxxxxxx xxx xxxxx xxxxxxxx povolání xxxx činností.
(3) Každý xx xxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxx xxx své xxxxxxx potřeby xxxxx. Xxxxxx, kteří xxxx xxxxx xxxxxxx xxx xxx xxxx xxxxxxxxx, xxxx x přiměřeném xxxxxxx hmotně xxxxxxxxx; xxxxxxxx xxxxxxx xxxxx.
(4) Xxxxx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxx pro xxxxxxx.
Xx. 27
(1) Každý xx xxxxx xxxxxxxx xx xxxxxxxxx s xxxxxx xx ochranu xxxxx xxxxxxxxxxxxx x xxxxxxxxxx xxxxx.
(2) Xxxxxxxx xxxxxxxxxx vznikají xxxxxxxxx xx státu. Xxxxxxxx xxxxx xxxxxxxxxx organizací xx xxxxxxxxxxx, xxxxxx xxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx x xxxx x xxxxxxx xxxx x xxxxxxx.
(3) Xxxxxxx odborových xxxxxxxxxx a xxxxx x činnost xxxxxx xxxxxxxx xx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxx x xxxxxxxxxx xxxxx mohou xxx xxxxxxx xxxxxxx, jde-li x xxxxxxxx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx nezbytná xxx xxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxx, xxxxxxxxx xxxxxxx xxxx práv a xxxxxx xxxxxxx.
(4) Xxxxx xx xxxxxx je xxxxxxxx xx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx zákonem; xxxx xxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxxxxxxx, příslušníkům xxxxxxxxxxx xxx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx sborů.
Čl. 28
Xxxxxxxxxxx mají xxxxx xx spravedlivou xxxxxx xx xxxxx x xx xxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxx. Podrobnosti xxxxxxx xxxxx.
Xx. 29
(1) Xxxx, xxxxxxxxx x osoby xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxx xxxxx xx zvýšenou xxxxxxx xxxxxx xxx xxxxx x xx xxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxx.
(2) Xxxxxxxxx x xxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx mají xxxxx xx zvláštní xxxxxxx x pracovních xxxxxxxx x xx xxxxx xxx xxxxxxxx x xxxxxxxx.
(3) Podrobnosti xxxxxxx xxxxx.
Xx. 30
(1) Xxxxxx xxxx xxxxx xx xxxxxxxxx hmotné xxxxxxxxxxx xx xxxxx x xxx xxxxxxxxxxxxxx k xxxxx, xxxxx i xxx ztrátě xxxxxxxx.
(2) Xxxxx, xxx xx x hmotné xxxxx, xx xxxxx na xxxxxxx pomoc, která xx xxxxxxxx xxx xxxxxxxxx základních xxxxxxxxx xxxxxxxx.
(3) Xxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxx.
Xx. 31
Xxxxx xx xxxxx xx xxxxxxx xxxxxx. Xxxxxx xxxx xx xxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxx na xxxxxxxxxx zdravotní xxxx x na xxxxxxxxx xxxxxxx xx podmínek, xxxxx xxxxxxx xxxxx.
Čl.32
(1) Xxxxxxxxxxx x xxxxxx xxxx xxx xxxxxxxx xxxxxx. Xxxxxxxx xxxxxxx dětí a xxxxxxxxxxx xx xxxxxxxx.
(2) Xxxx x těhotenství xx zaručena xxxxxxxx xxxx, xxxxxxx x xxxxxxxxxx xxxxxxxx x xxxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxx.
(3) Xxxx xxxxxxxx x xxxxxxxxxx x xxxx xx xxxx xxxxxx xxxxx.
(4) Péče x xxxx a jejich xxxxxxx xx xxxxxx xxxxxx; děti xxxx xxxxx xx xxxxxxxxxxx xxxxxxx a xxxx. Xxxxx rodičů xxxxx xxx xxxxxxx x xxxxxxxxx děti xxxxx xxx xx xxxxxx xxxxxxxxx xxxxx xxxxxx xxxx xxx xxxxxxxxxxx xxxxx xx základě xxxxxx.
(5) Xxxxxx, xxxxx xxxxxx o xxxx, xxxx právo na xxxxx státu.
(6) Podrobnosti xxxxxxx xxxxx.
Čl. 33
(1) Xxxxx xx xxxxx xx xxxxxxxx. Školní xxxxxxxx xx xxxxxxx xx xxxx, xxxxxx xxxxxxx xxxxx.
(2) Xxxxxx mají xxxxx na bezplatné xxxxxxxx v xxxxxxxxxx x středních xxxxxxx, xxxxx xxxxxxxxxx xxxxxx x xxxxxxxx společnosti xxx na xxxxxxxx xxxxxxx.
(3) Zřizovat xxxx xxxxx xxx xxxxxx x vyučovat na xxxx xxx za xxxxxxxx stanovených xxxxxxx; xx xxxxxxxx xxxxxxx xx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxx xx úplatu.
(4) Xxxxx stanoví, xx xxxxxx xxxxxxxx xxxx xxxxxx xxx studiu xxxxx na pomoc xxxxx.
Xx.34
(1) Práva x xxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxx xxxxxxxx jsou xxxxxxxx xxxxxxx.
(2) Právo přístupu xx xxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxx xx xxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx.
Xx. 35
(1) Xxxxx xx xxxxx na xxxxxxxx xxxxxxx prostředí.
(2) Xxxxx xx právo xx xxxxxx a xxxxx xxxxxxxxx x xxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx x přírodních xxxxxx.
(3) Xxx xxxxxx xxxxx xxxx nikdo xxxxx xxxxxxxxx ani xxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxx, přírodní xxxxxx, druhové xxxxxxxxx xxxxxxx a xxxxxxxx xxxxxxx xxx míru xxxxxxxxxx xxxxxxx.
XXXXX XXXX
XXXXX XX XXXXXX X XXXXX XXXXXX XXXXXXX
Xx. 36
(1) Xxxxx xx může xxxxxxx stanoveným xxxxxxxx xxxxx xxxxx x xxxxxxxxxxx x nestranného xxxxx x ve xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx u xxxxxx orgánu.
(2) Xxx xxxxx, xx xxx xx svých xxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxx xxxxxx, xxxx xx obrátit xx xxxx, xxx přezkoumal xxxxxxxxx takového xxxxxxxxxx, xxxxxxxxx-xx xxxxx xxxxx. X xxxxxxxxx xxxxx xxxx nesmí xxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx rozhodnutí xxxxxxxxxx xx xxxxxxxxxx xxxx x xxxxxx xxxxx Xxxxxxx.
(3) Xxxxx xx xxxxx xx xxxxxxx škody způsobené xx nezákonným xxxxxxxxxxx xxxxx, xxxxxx státního xxxxxx xx xxxxxx xxxxxxx správy xxxx xxxxxxxxxx úředním postupem.
(4) Xxxxxxxx x podrobnosti xxxxxxxx zákon.
Xx. 37
(1) Xxxxx xx právo xxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxxx xx xx xxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxx xxxx xxxx xxxxx xxxxxx.
(2) Xxxxx xx právo xx xxxxxx xxxxx x xxxxxx xxxx xxxxx, xxxxxx státními xxxxxx či orgány xxxxxxx správy, x xx xx počátku xxxxxx.
(3) Xxxxxxx účastníci xxxx xx x xxxxxx rovni.
(4) Xxx xxxxxxxx, že xxxxxxxx xxxxx, xxxx se xxxx jednání, xx xxxxx xx xxxxxxxxxx.
Xx. 38
(1) Xxxxx xxxxx xxx odňat xxxxx xxxxxxxxx xxxxxx. Xxxxxxxxxxx soudu x xxxxxx stanoví zákon.
(2) Xxxxx xx právo, xxx xxxx xxx xxxx projednána xxxxxxx, xxx xxxxxxxxxx průtahů x x xxxx xxxxxxxxxxx a aby xx mohl xxxxxxxx xx xxxx xxxxxxxxxx xxxxxxx. Xxxxxxxxx může xxx xxxxxxxxx jen x xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxx.
Xx. 39
Xxx xxxxx xxxxxxx, xxxxx xxxxxxx xx xxxxxxxx xxxxx x xxxx xxxxx, xxxxx x jaké xxxx xxxx xx xxxxxxx nebo xxxxxxx, xxx za xxxx xxxxxxxx xxxxxx.
Xx. 40
(1) Jen xxxx rozhoduje x xxxx x xxxxxx xx xxxxxxx xxxx.
(2) Xxxxx, xxxxx xxxxx xx xxxxxx xxxxxxx xxxxxx, xx xxxxxxxxx xx nevinného, pokud xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxx nebyla jeho xxxx xxxxxxxxx.
(3) Xxxxxxxx xx xxxxx, aby xx xxx poskytnut xxx a xxxxxxx x přípravě xxxxxxxx x xxx se xxxx xxxxx xxx xxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx. Xxxxxxxx xx xxxxxxx xxxxxxx, xxxxxxx ho xxxxx zákona xxx xxxx, xxxx xx xxxxxxxxx soudem. Xxxxx xxxxxxx, x xxxxxxx xxxxxxxxx má obviněný xxxxx xx xxxxxxxxxx xxxxx xxxxxxx.
(4) Xxxxxxxx xx xxxxx odepřít xxxxxxx; tohoto xxxxx xxxxx být žádným xxxxxxxx xxxxxx.
(5) Xxxxx xxxxxx xxx xxxxxxx xxxxxx xx xxx, xxx xxxxx xxx xxx xxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxx. Xxxx xxxxxx nevylučuje xxxxxxxxx mimořádných xxxxxxxxx xxxxxxxxxx x xxxxxxx xx xxxxxxx.
(6) Trestnost xxxx xx xxxxxxxx x trest xx xxxxxx podle xxxxxx xxxxxxxx x xxxx, xxx xxx čin xxxxxxx. Pozdějšího xxxxxx xx použije, jestliže xx xx pro xxxxxxxxx příznivější.
HLAVA ŠESTÁ
USTANOVENÍ SPOLEČNÁ
Čl. 41
(1) Práv xxxxxxxxx x čl. 26, čl. 27 xxxx. 4, čl. 28 xx 31, čl. 32 xxxx. 1 x 3, čl. 33 a 35 Xxxxxxx xx xxxxx xx xxxxxxx xxxxx x mezích xxxxxx, xxxxx tato xxxxxxxxxx xxxxxxxxx.
(2) Xxx xx x Listině xxxxx o xxxxxx, xxxxxx xx xxx xxxxx Federálního shromáždění, xxxxxxxx x ústavního xxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxx, že xxxxxx xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxx xxx.
Xx. 42
(1) Pokud Xxxxxxx používá xxxxx "xxxxx", xxxxxx xx xxx státní xxxxx Xxxxx x Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx.
(2) Cizinci xxxxxxxx x Xxxxx x Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx xxxxxxxx xxxx x xxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxxxxxx Xxxxxxxx, pokud xxxxxx xxxxxxxx výslovně xxxxxxx.
(3) Xxxxx dosavadní xxxxxxxx používají pojmu "xxxxx", xxxxxx se xxx xxxxx člověk, xxx-xx x xxxxxxxx xxxxx a xxxxxxx, xxxxx Listina xxxxxxxx xxx xxxxxx na xxxxxx občanství.
Xx. 43
Česká a Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx práv x xxxxxx. Azyl může xxx odepřen xxxx, xxx xxxxxx x xxxxxxx xx xxxxxxxxxx xxxxxxxx právy x xxxxxxxxx.
Čl. 44
Xxxxx xxxx xxxxxxx a prokurátorům xxxxxx xxxxx na xxxxxxxxx x xxxxx xxxxxxxxxxxx xxxxxxx a xxxxx uvedené x čl. 20 odst. 2; xxxxxxxxxxxx xxxxxx xxxxxx x xxxxxx xxxxxxxxxx xx xxxxxxxx, xxxxx xxxx, xxx xxxxx xxxxxxx x čl. 27 xxxx. 4; xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxxx x xxxxxxxxxxxx ozbrojených sil xxx xxxxx uvedená x čl. 18, 19 x čl. 27 xxxx. 1 xx 3, xxxxx xxxxxxx s xxxxxxx xxxxxx. Xxxxxx x xxxxxxxxxx, která xxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxx xxxxxxx života x xxxxxx, xxxx xxxxx xxxxxx právo xx xxxxxx.
Xxxxxxxxx
Xxxxxx předpis x. 2/1993 Sb. *) xxxxx xxxxxxxxx xxxx 1.1.1993.
Xx xxxxx tohoto xxxxxxxx xxxxxxxx xxxx xxxxxxxxxx xxxxx x xxxxxxxx uskutečněné xxxxxxx xxxxxxxxx x.:
162/1998 Sb., xxxxxx xx xxxx Xxxxxxx základních xxxx x xxxxxx
x účinností xx 1.1.1999
295/2021 Sb., xxxxxx xx xxxx Xxxxxxx xxxxxxxxxx práv x svobod, xx xxxxx xxxxxxxxx zákona x. 162/1998 Xx.
x xxxxxxxxx od 1.10.2021
Xxxxx xxxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxx xxxxxx právních xxxxxxxx x xxxxxxxx xxxx xxxxxxxxxxxxx, xxxxx xx xxxx netýká xxxxxxxxx xxxxx xxxxx uvedeného xxxxxxxx xxxxxxxx.
*) XXXXXXX XXXXXXXXXX XXXX X XXXXXX byla xxxxxx xxxxxxx xxx č. 23/1991 Sb.